Democratie onder spanning...

NILHILISME: geen afstand kunnen doen van iets waar je eigenlijk niet meer in kan geloven..

Dat Forza Ninove niet kan deelnemen aan het gemeentebestuur wordt door hen als ondemocratisch ervaren. De zelfverklaarde democratische partijen, versta iedereen buiten Vlaams Belang en soms ook PVDA, zien het als hun morele, democratische plicht om het cordon sanitaire in stand te houden en met een bijeengesprokkelde meerderheid het hoofd aan de extremen te bieden. De term democratie wordt door iedereen, altijd en overal gebruikt. Voorstanders van de Europese Unie aanzien deze unie als de ultieme democratische droom, tegenstanders als een aanfluiting ervan. Daarenboven lijkt het vertrouwen in de politiek weer eens een dieptepunt bereikt te hebben. Sta me toe kort enkele denkpistes aan te geven.

Ten eerste wil ik vrij direct zijn. De verantwoordelijkheid voor dit alles ligt zeker ook bij mij maar ook bij u. Ik leg uit wat ik bedoel. We zijn met te veel, zelfs in het kleine België, het kleine Vlaanderen of in een gemeente om van een rechtstreekse democratie te genieten. U en  ik kunnen hier en nu niet ingrijpen in de politiek. Daarenboven is het zo, dat zelfs met een rechtstreekse democratie, iemand zich zal moeten neerleggen bij de meerderheid, i.e. de helft plus een. Vanaf het kleinste niveau van de gemeente tot het grootste niveau van de Europese Unie, werken we met een vertegenwoordigende democratie. Dit heeft verregaande consequenties voor wat u in het stemhokje doet. U kiest voor een partij die na de verkiezingen haar vertegenwoordigers op pad stuurt om op basis van een partijprogramma op zoek te gaan naar een werkbare meerderheid die op basis van een compromis een regeerprogramma zal proberen te verwezenlijken. U leest het goed, het regeerprogramma kan ver weg staan van wat u in het programma van de door u gekozen partij heeft gelezen, als u het al gelezen heeft. Dit betekent dat er een verpletterende verantwoordelijkheid rust op de schouders van de kiezer die eerst de verschillende partijprogramma’s zal moeten bestuderen om dan een weloverwogen keuze te maken. Indien u het stemmen als een onbelangrijke zondagsverspilling aanziet, faalt de democratie reeds nog voor een regering kan beginnen. Daarenboven is het voor velen onder ons, individualisten als we zijn, moeilijk te aanvaarden dat politici soms beslissingen nemen waar we het niet mee eens zijn, hoewel zulks onvermijdelijk is.

Zelfs al beseffen we ten gronde dat we leven in een vertegenwoordigende democratie, dan zijn er nog twee belangrijke struikelblokken te overwinnen. Ten eerste vormt het wantrouwen en niet het vertrouwen de fundamentele houding in onze samenleving. Hoewel we het niet laten uitschijnen, gaan de meesten onder ons er vanuit dat de ander niet te vertrouwen is. Met familie moet je koffie drinken, zo klinkt het, wat betekent dit dan voor de relatie met de volksvertegenwoordiger die je nog nooit rechtstreeks hebt ontmoet? Of, bij uitbreiding, wat betekent dit voor de relatie met de vreemde? Ten tweede wordt onze samenleving geïnjecteerd met het gif van de angst, waarbij ieder van ons er vanuit gaat dat er overal gevaar dreigt, niet altijd onterecht natuurlijk.

Ziehier de cocktail die u geserveerd krijgt. We leven in een vertegenwoordigende democratie in een individualistische samenleving, doordrongen van wantrouwen en angst. De remedie is van langdurige aard: werken aan vertrouwen ten opzichte van de ander. Ga er niet meer vanuit dat de ander het per definitie niet goed meent. Wees niet blind voor de realiteit maar durf het gif van de angst te bestrijden. Neem aan dat er toch heel wat mensen in de politiek stappen omwille van de juiste reden. Verdring het beeld van misplaatste naïviteit wanneer u dit leest.

Het spreekt voor zich dat wat ik hier schrijf niet de ultieme analyse is van heel het probleem. Deze korte tekst vormt slechts een aanzet tot debat. De geschiedenis toont echter aan dat er tot op heden weinig of geen alternatieven zijn voor democratie. Samenleven is een opdracht die niet altijd eenvoudig is. Daarom een oproep tot verantwoordelijkheid van allen voor allen. Misschien is dat pas echte democratie.