Mawda overlijdt. Een agent neemt in eer en geweten een
beslissing, maar moet met de gevolgen verder. Moeders, op dat moment agenten,
laten het leven, onverwacht en onnodig. Daar sterft een toevallige voorbijganger. België wordt wakker met een kater. Hoe
moet het nu verder?
Over de grenzen van tijd en ruimte wordt een belangrijk deel
van het antwoord aangereikt. Job, mijn favoriete Bijbelse figuur, wordt door
uitzinnig lijden getroffen. Hij verschanst zich op de top van een afvalberg
waar hij met potscherven de ondraaglijke jeuk te lijf gaat. Uit drie verschillende
windrichtingen komen drie van zijn vrienden. In eerste instantie doen ze iets
fantastisch: ze zwijgen. Daarna loopt het mis: ze praten.
Boeddha stuurt een belangrijke wijsheid de wereld in: spreek
de juiste woorden. Woorden kunnen helen, maar evenzeer kwetsen. Daarom moet je
ze verstandig gebruiken en ja, soms ook niet gebruiken.
Wittgenstein schrijft in de twintigste eeuwen dat over die
zaken, waar we niet over kunnen spreken, we beter zwijgen. Tot op heden blijft
er speculatie over wat hij echt bedoelde. Ik kan er me iets bij voorstellen,
net zoals bij Boeddha of bij Job.
Daags na Mawda en Luik
schreeuwt de publieke opinie om antwoorden. Politici haasten zich naar de
televisiestudio’s, debatten met experten worden georganiseerd, het ene na het
andere. Moet de minister van justitie ontslag nemen? Heeft het systeem van penitentiair
verlof gefaald? Heeft men de tekenen van radicalisering miskend? Hebben de
ouders van Mawda moreel recht op een tijdelijke of een permanente
verblijfsvergunning? Dragen zij verantwoordelijkheid en wat te denken van een
politicus die dat voor de televisiecamera’s onverbloemd beweert? Zelfs de
rectoren van de universiteiten menen dat het tijd is om hun morele gezag te
laten gelden en sturen de premier een brief, een actie, onmiddellijk gecounterd
door een scherpe tweet van de staatssecretaris voor asiel en migratie.
Moeten bovenstaande vragen gesteld worden? Jazeker. Moeten ze
nu gesteld worden? Natuurlijk niet. U mag niet vergeten dat de drie vrienden
van Job in hun vurig pleidooi van troost verglijden tot een discours dat op
zoek gaat naar de schuldige. Maar op dat moment is die zoektocht niet relevant.
Ik schrijf wel degelijk: op dat moment. Nu is er tijd voor troost en bezinning.
De vraag is natuurlijk: hoe doen we dat?
Onze samenleving biedt te veel fora aan te veel mensen om te
veel te praten. Er zijn onvoldoende rituelen die kunnen gebruikt worden om op
een gezonde wijze om te gaan met maatschappelijke pijn. Daarom wordt er
gesproken, gepalaverd en gezwetst: woorden als verwerkingscultus. Het lijkt me
beter dat er af en toe wat meer gezwegen wordt. Zo worden onnodige wonden
vermeden en kunnen de belangrijke discussies worden uitgesteld tot de tijd echt rijp is.
Pertinente vragen moeten gesteld worden, dat spreekt voor zich. Maar op
bepaalde momenten is zwijgen echt wel puur goud.
Een oproep tot meer rituelen en minder spreken💜💛💚❤
BeantwoordenVerwijderenWauw, daar wil ik wel voor gaan. Want rituelen kunnen echt helpen. Rituelen kunnen helend werken.
Thnx Wim
Dank u voor uw reactie, geboeide Schotenaar!
VerwijderenIn onze mediamaatschappij worden zaken als pijn (zeker emotionele) en schuld (de zoektocht naar een zondebok) meteen en zonder nuance uitvergroot. Het is ook een typische beschikbaarheidsfout in onze media (het begrip komt vermoed ik uit de sociale psychologie). De mensen die zwijgen over de gebeurtenis in Luik - zoals religieuzen - zijn niet beschikbaar in de media. Dat is natuurlijk het probleem van vele media: ze lenen zich niet zo goed tot zwijgen. Mediastilte levert ook niks op voor aandeelhouders en adverteerders. Als er maar zoveel mogelijk gepraat wordt (de kwaliteit doet er tegenwoordig zelfs niet meer om). Hierdoor ontstaat bij de mediagevoelige bevolking de indruk dat praten de enige optie is na zo'n gebeurtenis.
BeantwoordenVerwijderenEnfin, 't is Bart, in rok ... Zwijgen is weinig telegeniek, en mediageniek, maar mss is het wel de enige manier samen met luisteren om diepgang te krijgen in een gesprek, echt belangstelling tonen voor de andere ... ook een interessante versiertechniek, al moet je ooit wel eens het gesprek voeren ... als je even de Ik-persoon vergeet, of het tomeloze EGO ... enfin, wat mij dus tegen de borst stootte, was de paraplu-techniek : eerst was het een verdwaalde kogel, daarna was het schuld van vluchtelingen, in hun terecht streven naar een beter leven, kan je mensenhandelaars vermijden in conflictgebieden, er is een vraag, dus er komt een aanbod, en iedereen pikt zijn graantje mee ... Zwijgen dus, het hoofd buigen, het drama v/d ouders respecteren ... soms is zwijgen, in le cas philosophique meestal, in mijn geval altijd ;-) x
BeantwoordenVerwijderen