De gemoederen raakten onlangs
verhit toen bekend werd dat Aron Berger, een chassidische jood uit Antwerpen,
een plaats zou krijgen op de lijst van CD&V, ondanks het feit dat hij
weigert om vrouwen een hand te geven. Uiteindelijk leidde dit tot een fiasco.
Bergers politieke carrière stopte alvorens ze begonnen was.
Dit is een gemiste kans. Wist u
dat er een Chinese vloek bestaat die kortweg luidt: moge u leven in
interessante tijden. Welnu, het zijn interessante tijden. Onze samenleving is
superdivers geworden en velen onder ons beginnen dit te voelen. We zoeken halsstarrig
naar een gemeenschappelijke ethos en alles wat maar wijst op verschil, wordt
onmiddellijk gedemoniseerd.
De discussie is veelzijdig en
complex. Ik zal een aspect behandelen, namelijk de symbolische beschouwing van
het geven van een hand als teken van respect en waardering. We leven in een
samenleving die, terecht, het geven van een hand aanziet als een manier van
respectvolle communicatie, die wijst op wederzijdse waardering en
gelijkwaardigheid. De hamvraag is, of elke cultuur dezelfde symbolische
handeling gebruikt om een gelijkaardige communicatie tot stand te brengen. In
de chassidische gemeenschap betekent het feit dat mannen en vrouwen buiten het
huwelijk en/of de huwbare staat, mekaar de hand niet schudden, juist dat ze
mekaar waarderen en respecteren. Dit heeft alles te maken met de bezorgdheid
van de chassidim inzake het huwelijk. Onze samenleving bekijkt het huwelijk
veeleer als een ontbindbaar engagement dat in het beste geval uitmondt in een samenzijn tot de dood dit afbreekt. De
vraag, die ik hier niet zal behandelen, is of we maatschappelijk nog een juist
beeld van het huwelijk hebben.
De heisa rond Aron Berger doet
een veel belangrijkere vraag naar de achtergrond verdwijnen. Is het voor onze
superdiverse samenleving wenselijk, of zelfs noodzakelijk om alle actoren in
het maatschappelijke en politieke debat te betrekken, zelfs wanneer dit gepaard
gaat met een vernieuwde kijk op omgangsvormen? Het antwoord is wat mij betreft:
zeer zeker. De angst voor het verschil werkt verlammend en staat een sterk maatschappelijk
welzijn in de weg. Het is mijn overtuiging dat het omarmen van verschillen
leidt tot versterking en niet tot verzwakking. Verschil betekent uiteraard niet
dat morele waarden, zoals de gelijkwaardigheid tussen de seksen, tussen haakjes
moeten worden geplaatst. Het betekent ook niet dat mensen hun gewoonten moeten
opgeven: blijf dus maar handen geven. Eerlijk gezegd, ik vermoed dat Berger dit
ook wel beseft…
Foto: Lise Verbeeck
