‘The man in black fled across the desert, and the gunslinger followed’, ‘De man in het zwart vluchtte door de woestijn en de scherpschutter volgde hem’, met deze legendarische woorden opent het magnum opus over de Donkere Toren van de Amerikaanse schrijver Stephen King. Het is het verhaal van Roland, de scherpschutter die een tocht van acht romans onderneemt om uiteindelijk uit te komen in een veld vol rozen met in het midden, de Donkere Toren. Samen met zijn metgezellen Eddy Dean, Jake Chambers en Odetta Holmes reist Roland door werelden en schijnwerelden met als bedoeling het raadsel van de Toren te doorgronden. Op één of andere wijze staan alle werelden met mekaar in verbinding en zorgt de Toren voor evenwicht en harmonie.
Spoiler alert! Als u verder leest, zal u het geheim van
de Toren te weten komen. Maar wees getroost, de reis naar de Toren zal even
belangrijk blijken dan het betreden ervan. Voor ik het geheim van de Toren
prijsgeef, laat ik u kennismaken met een demon die in een verhaal van Friedrich
Nietzsche, in het holst van de nacht en in jouw eenzaamste eenzaamheid, plots
verschijnt. De demon stelt je onomwonden de vraag of je het leven dat je tot op
dit moment geleid hebt, en al wat erna komt, een oneindig aantal keren opnieuw
zou willen beleven, enkel omwille van de liefde voor dit leven. Elk
ogenschijnlijk banaal detail, maar ook de grootste successen en de diepste
dalen, zullen telkens opnieuw terugkeren. Je zal de geboorte van je eerste kind
opnieuw beleven, maar ook het verlies van je vader, het succes op je werk, die
vakantiedag aan zee waar je je autosleutels verloor maar uiteindelijk terugvond
in de handtas van je vrouw, je eerste schooldag in de kleuterschool bij juf
Els, maar ook mijnheer Wouters, die je op staande voet ontsloeg, gebaseerd op
wat later een valse beschuldiging van fraude bleek te zijn. De vernedering van
oneervol ontslag was er natuurlijk.
Na de ellenlange reis bereikt Roland zijn einddoel. Aan de horizon duikt de
Toren op, in het midden van een veld vol prachtige rozen. Roland is gehavend,
gewond en gekwetst. Zijn metgezellen hebben de tocht niet overleefd. Bij het
betreden van de Toren is er niets en dan, plots, als een film, duiken de
beelden van Rolands jeugd op. Elke nieuwe
verdieping toont een fase uit het leven van Roland: de ontmoeting met
Eddy, de vriendschap met Jake, het verlies van Odetta, de confrontatie met de
man in het zwart, alles tot in het kleinste detail. Op de hoogste verdieping
wacht de apotheose: ofwel sterven ofwel de deur openen. Roland kiest het
tweede. Hij ziet de woestijn die hij lange tijd geleden had verlaten toen hij
de man in het zwarte pak achterna ging. En zo eindigt het epos met de woorden
waarmee het begon: ‘De man in het zwart vluchtte door de woestijn en de
scherpschutter volgde hem’.
Stephen King slaagt er op een magistrale wijze in om Nietzsches gedachte van de eeuwige terugkeer bij zijn lezers ingang te doen
vinden. De reis die Roland ondernam om uiteindelijk de Donkere Toren te
bereiken, was lang en uitputtend. Er waren momenten van intense vreugde, maar
evenzeer diepe dalen van wanhoop en verdriet. Sommige fans waren diep
teleurgesteld. Volgens hen was de Toren leeg. Maar ze vergissen zich. De toren
was gevuld met datgene wat Roland kon geven, zijn leven. Bovendien stelde de
Toren op elke verdieping de vraag of Roland in staat zou zijn om de getoonde
fase opnieuw te beleven, met elk bijhorend detail. Onrechtstreeks geeft de
Donkere Toren de boodschap dat het zinloos is je leven te richten naar dat ene
doel, dat ene moment waarop alles in vervulling zal gaan. Veeleer zit de zin
van het leven in alles wat je doet, voelt, denkt, hoopt en meemaakt. Het leven
dat je nu leeft, met de kaarten die je nu hebt, een oneindig aantal keren
willen herbeleven, dat is volgens Nietzsche het ultieme criterium voor de
liefde voor dit leven. Een amor fati,
een reis naar de Donkere Toren, de eeuwige terugkeer van hetzelfde als het
identieke.
Bronnen:
King, Stephen, The Gunslinger, serie: The Dark Tower,
London: Hodder & Stoughton Ltd, 20017 (oorspronkelijke uitgave 1982)
King, Stephen, De scherpschutter,
serie: De Donkere Toren, Amsterdam: Luitingh Sijthoff B. V., 1998
Geen opmerkingen:
Een reactie posten