Over Socrates en Paprikachips

Indien je je door de titel hebt laten misleiden, in de hoop om aan de zoveelste tekst over het verdoemde rotvirus te ontsnappen, dan vrees ik dat dit maar ten dele zal gelukt zijn, tenzij je nu onmiddellijk afhaakt. Ik beloof je, het gaat er slechts onrechtstreeks over.

Beste lezer, ik hoop dat je in goede gezondheid bent. Evenzeer wens ik dat het coronavirus niet toeslaat in jouw familie en vriendenkring. Indien dit toch zou gebeurd zijn, hoop ik op een snel en volledig herstel.

Graag wil ik iedereen die rechtstreeks of onrechtstreeks betrokken is bij de bestrijding van het virus van harte bedanken. Ik waag me niet aan een opsomming, want ik vrees dat ik mensen ga vergeten en dat is verre van de bedoeling.

Her en der worden spontane en georkestreerde acties op poten gezet om dankbaarheid te uiten. Daar is niets mis mee en dat vind ik geen probleem. Regelmatig vraagt men op sociale media of tijdens nieuwsuitzendingen om eens stil te staan bij dit of dat. Opnieuw, geen probleem voor mij. Maar sta mij toe, beste lezer, om even dieper in te gaan op “erbij stilstaan”. Misschien ken je het verhaal over de Griekse wijsgeer Socrates die uitgenodigd werd op een feest en daar drie uur na aanvang pas aankwam. Door de gastheer aangesproken op zijn late verschijning, antwoordde Socrates dat hij onderweg overvallen werd door een gedachte en dat hij daar even is bij blijven stilstaan. Zijn stilstaan veroorzaakte een letterlijke stilstand, maar uiteraard kan dit ook figuurlijk worden geïnterpreteerd. Door dit vele er-even-bij-stilstaan, loop je het risico om niet meer vooruit te gaan, en dat beste lezer, is gevaarlijk voor je mentale gezondheid.

Daarenboven is er nog een moreel kantje aan dit verhaal. Indien je niet (altijd) deelneemt aan de dankbaarheidsacties, wat trouwens niet hoeft te betekenen dat je niet dankbaar bent of indien je er even niet wenst of kan bij stilstaan, loop je het risico beladen te worden met een massief schuldgevoel. Dit schuldgevoel, in combinatie met de overdaad aan nieuwsberichten en posten op sociale media, kunnen aanleiding geven tot een radicale confrontatie met wat Nietzsche de geest der zwaarte noemt. Volgens Zarathustra, de profeet uit het werk van Nietzsche die de strijd aangaat met voornoemde geest, kan de zwaarte slechts overwonnen worden door een vorm van lichtvoetigheid. Vergis je niet, het  gaat hier niet over een naïef ontkennen van de realiteit. Soms, zo schrijft Nietzsche in een ander werk, moeten de ramen en deuren van het bewustzijn worden opengezet om de boel te laten verluchten. Zo niet, dreigt men zijn mentale gezondheid op het spel te zetten.

Daarom, beste lezer, lijkt het me belangrijk om het nieuws even niet te volgen, Facebook voor een tijdje gesloten te laten, kranten in de winkel te laten liggen. Je bent geen slecht mens als je tijd voor jezelf neemt, ontspant, geniet en leeft, zelfs wanneer anderen op dat eigenste moment de strijd met het virus aangaan. Je eigen gezondheid bewaken is evenzeer een ethische plicht, zo wist men reeds in de Bijbel. Houd van jezelf, als van de ander, zo staat er, zonder eigenliefde is de liefde voor de ander moeilijk, wellicht zelfs onmogelijk. Je hoeft je niet terug te trekken uit de wereld, maar neem voldoende pauze van de wereld. Ga naar buiten, lees een goed boek, speel een gezelschapsspel, zet een film op, doe waar je zin in hebt. Ik geef je zelfs de toestemming om, de dieetgoeroes ten spijt, jezelf te trakteren op een lekkere wafel, of wie weet zelfs, een kommetje echte, vettige paprikachips.